MiO rozmawiają z Andrzejem Kreftem dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie. - Panie Dyrektorze jak to jest z tą Odrą? Czy ta rzeka nadaje się do żeglugi i gospodarczego wykorzystania? - Rzeka Odra to druga co do długości rzeka w Polsce, jednak dzięki uregulowanemu korytu jest najlepszą śródlądową drogą wodną w Polsce liczącą w granicach Polski ponad 741 km. Górny odcinek rzeki Odry od Kędzierzyna Koźla do Brzegu Dolnego jest skanalizowany poprzez 25 stopni piętrzących na głównym szlaku żeglugowym. Na tym odcinku będącym w administracji RZGW Wrocław panują dobre warunki żeglugowe z gwarantowaną głębokością tranzytową liczącą 1,80 m. Najgorszym dla żeglugi jest odcinek środkowej Odry od Brzegu Dolnego do ujścia rzeki Nysy Łużyckiej gdzie głębokości przez większość sezonu nawigacyjnego spadają poniżej 1,30 m. Rzeka Odra to także graniczny odcinek pomiędzy Polską a Niemcami gdzie od miejscowości Ognica droga wodna posiada najwyższą klasę żeglowności o międzynarodowym znaczeniu. Graniczny odcinek rzeki Odry, którym wspólnie ze stroną niemiecką administruje RZGW Szczecin posiada trzy kanały łączące rzekę Odrę z europejską siecią dróg wodnych tj. Kanał Odra - Szprewa, Kanał Odra - Hawela oraz Kanał Hohensaaten - Friedrichstahler - Wasserstrasse. Dzięki temu połączeniu ten odcinek rzeki wydaję się najbardziej atrakcyjny dla przewozów towarowych żeglugą śródlądową, z możliwością transportu praktycznie na całą Europę Zachodnią. Rzeka Odra ma ogromne znaczenie dla gospodarki narodowej jednak bez podjęcia działań na rzecz modyfikacji i regulacji istniejącej zabudowy rzeki przestanie mieć znaczenie międzynarodowe także dla żeglugi odrzańskiej. Obowiązek właściwego utrzymania zabudowy hydrotechnicznej oraz szlaku żeglugowego na polsko - niemieckim odcinku Odry, podlega procedurom wynikającym z wzajemnie podpisanych umów. Konieczność wspólnych polsko - niemieckich działań na granicznym odcinku rzeki to przede wszystkim poprawa głębokości tranzytowych z głównym naciskiem na ochronę przeciwpowodziową, która ma zapewnić bezpieczne zejście lodów przy użyciu lodołamaczy wymagających do pracy dobrych warunków z odpowiednimi głębokościami. Oczywiście na całej procedurze modyfikacyjnej skorzystają też inni, także armatorzy jednostek śródlądowych. - Od lat mamy do czynienia z dokumentem "Program dla Odry 2006". Jednak realizacja zapisów w nim zawartych nie przebiega bez problemu. Dlaczego tak się dzieje? - RZGW Szczecin realizuje zadania z "Programu dla Odry 2006" od 2003 roku. W latach 2003-2008 zrealizowało m.in. następujące zadania: Remont i modyfikacja zabudowy regulacyjnej na rz. Odrze km 666,3-669,45, Remont opaski brzegowej rz. Odra km 687,42-690,09 odcinek Krajnik Dolny - Zatoń Dolna, Remont jazu rz. Odra Zach. km 0,00, Ochrona od powodzi Słubic "Ubezpieczenie brzegu rzeki Odry przy stopie wału przeciwpowodziowego km 587,9 - 588,6", Remont opaski brzegowej w rejonie mostu granicznego Słubice - Frankfurt nad Odrą rzeka Odra km. 584,1, Odcinek od Warty do Szczecina- "Remont zabudowy regulacyjnej na rzece Odrze km. 667,96 - 668,70", Odcinek od Warty do Szczecina - "Remont zabudowy regulacyjnej na rozwidleniu rzeki Odry na Odrę Wschodnią i Odrę Zachodnią", Przebudowa przejść żeglownych pod mostem kolejowym na rz. Odrze Zachodniej km, 35,59 (wschodnie i zachodnie przejście żeglowne), Ponad to wykonane zostały dokumentacje przedprojektowe i projektowe dla planowanych inwestycji, Zadania realizowane z "Programu dla Odry 2006" przebiegają zgodnie z ustalanymi corocznie harmonogramami robót. - Żeglowna Odra to interes także strony niemieckiej. Czy istnieją wspólne polsko - niemieckiej projekty dotyczące poprawy żeglowności na Odrze? - Przez bardzo długi okres czasu na granicznym odcinku rzeki Odry nie podejmowano żadnych wspólnych działań mających zapewnić modernizację zabudowy regulacyjnej rzeki, wykonywano jedynie niezbędne prace związane m. in. z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub też częściową naprawą istniejącej zabudowy, oczywiście każda ze stron dokonywała tego osobno na swoim brzegu. Jednak ostatnio pojawiła się szansa, że dzięki polsko-niemieckim inwestycjom Odra graniczna uzyska głębokości, które pozwolą jednostkom pływanie nią przez prawie cały rok. Zmniejszyć ma się też zagrożenie powodziowe. Wszystko dzięki wieloletnim staraniom obu stron w wypracowaniu wspólnej koncepcji odtworzenia i modernizacji istniejącej zabudowy regulacyjnej. Zgodnie z założeniami międzynarodowego dokumentu pt. "Tezy do późniejszego uregulowania prawnego celem wspólnej poprawy sytuacji na drogach wodnych na pograniczu polsko - niemieckim - ochrona przeciwpowodziowa, warunki przepływu i żeglugi", ma być zagwarantowane m. in. uzyskanie minimalnej głębokości gwarantowanej 1,80 m, niezbędnej dla pracy polskich i niemieckich lodołamaczy również z korzyścią dla całej żeglugi na odcinku: od ujścia rzeki Nysy Łużyckiej do ujścia rzeki Warty - ze średnim rocznym prawdopodobieństwem przekroczenia na poziomie 80% w roku, - od ujścia rzeki Warty do miejscowości Widuchowa - ze średnim rocznym prawdopodobieństwem przekroczenia na poziomie 90% w roku. Są to minimalne głębokości, które powinny być zapewnione przez około 330 dni w roku w rejonie ujście Warty - Widuchowa oraz powyżej Warty do Nysy Łużyckiej gwarancja ma sięgać około 300 dni w roku. To poprawi sytuację żeglugi i zwiększy bezpieczeństwo mieszkańców nadodrzańskich terenów. Planowane jest też udrożnienie jeziora Dąbie, od którego każdorazowo zaczyna się polsko - niemiecka akcja lodołamania na granicznym odcinku rzeki Odry. Strona niemiecka ma się także zająć żeglugowym połączeniem śródlądowego portu w Schwedt z Zatoką Pomorską. Już w tej chwili rozpoczęła się budowa nowej podnośni statków w Niederfinow, uwzględniająca większe parametry jednostek pływających. Sytuacja na granicznym odcinku powinna się poprawiać stopniowo, obecnie harmonogram prac przewiduję likwidację sześciu priorytetowych miejsc limitujących głębokości na Odrze do 2015 roku. Trzeba mieć także na uwadze utrudnienia związane z dyrektywami programu Natura 2000. Na planowane inwestycje strona polska powinna wydać ok. 800 mln zł do 2025 r.