Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, jako pierwszy w kraju, oddzielił zarządzanie gruntami i
infrastrukturą od działalności eksploatacyjnej i zakończył proces prywatyzacji spółek portowych. Obecnie prowadzą one niezależną politykę, nierzadko ostro konkurując ze sobą. I tak właśnie jest w
przeładunkach zboża, pasz i produktów zbożowych.
Według informacji ZMPSiŚ, przeładunki zboża spadły z 1,8 mln t, w 2006 r., do 1,5 mln w ub.r., czyli o 18%. Pierwsza połowa br. nie jest lepsza.
Także tranzyt zboża przez porty Pomorza Zachodniego spada. W 2006 r. przeszło przez nie zaledwie 117,9 tys. t, do Niemiec; w 2007 r. - już tylko 112,2 tys. t. Do innych państw przeszło w 2006 r. 6,9 tys.
t zboża i pasz, a w ub.r. - ani kilogram. Portowcy, jak i armatorzy, wiedzą, że jest to ładunek zależny od bardzo zmiennej koniunktury, którą kształtują m.in. wielkości zbiorów w różnych rejonach świata
oraz polityka rolna poszczególnych państw. Mimo tych tendencji, w obu portach: w Szczecinie i Świnoujściu, powstać mają nowe powierzchnie magazynowe dla tego typu towarów. Do konkurencyjnej walki stanęły
dwa wielkie międzynarodowe koncerny handlujące zbożami, paszami i przetworami zbożowymi: Grupa Bunge z USA i Glencore ze Szwajcarii.
Pierwsze inwestycje zasygnalizowano w porcie świnoujskim. Na
zapleczu nabrzeża Portowców, firma Polska Trade Services Sp. z o.o., z Kruszwicy (grupa Bunge) prowadzi ostatnie już przygotowania do budowy płaskiego elewatora, o pojemności 45 tys. t, przeznaczonego do
magazynowania zboża. Szacunkowo, nowy elewator może przeładować ok. 500 tys. t rocznie, obsługując statki, które do tej pory, z uwagi na brak możliwości, nie były obsługiwane w porcie.
Poza budową
terminalu zbożowego, wraz z odpowiednim wyposażeniem, 2 dźwigi zostaną zaopatrzone w chwytaki rozładowcze; zakupione zostaną także spycharki służące do trymowania statku w czasie rozładunku. Przebudowany
zostanie w rejonie inwestycji układ torów kolejowych i dróg. Modernizacji zostanie poddany także system energetyczny.
Terminal będzie należał do Zakładów Tłuszczowych "Kruszwica", lidera na
polskim rynku tłuszczów roślinnych (głównie z rzepaku), jednego z największych producentów w Europie Środkowej. (Spółka specjalizuje się w produkcji olejów jadalnych, margaryn oraz tłuszczów dla potrzeb
przemysłowych). ZT "Kruszwica" z kolei należą do Grupy Bunge, światowego lidera w przetwórstwie nasion oleistych.
Grupa działa w 32 krajach świata, na 5 kontynentach i zatrudnia ok. 22 tys.
pracowników. Na jej czele stoi Bunge Ltd, notowana na nowojorskiej giełdzie. Jej siedzibą jest White Planes, w stanie Nowy Jork. Jest obecna we wszystkich ogniwach związanych z uprawą oraz przetwórstwem
zbóż i roślin oleistych. Wartość aktywów Grupy Bunge, w 2006 r., wynosiła 14,3 mld USD. (ZT "Kruszwica", które również są spółką giełdową, w 2007 r. osiągnęły przychody w wysokości 1,8 mld zł oraz
zysk - 33,2 mln zł).
Pod koniec czerwca tego roku zarząd ZT Kruszwica podpisał porozumienie, dotyczące połączenia z zakładem o podobnym profilu - z Zakładami Produkcji Tłuszczowej w Warszawie.
Proces konsolidacji obu przedsiębiorstw ma się zakończyć w pierwszym kwartale 2009 r.
Niewykluczone, że z nowego elewatora korzystać będzie inny zakład z Kruszwicy - Zakłady Przetwórstwa Zbożowo-
Młynarskiego. Firma ta posiada 2 elewatory, 2 spichlerze zbożowe, młyn pszenny, płatkarnię z kaszarnią, a nawet piekarnię. Potrzeby zakładu wymagają korzystania ze zbóż spoza kontynentu europejskiego.
Jeszcze przed prywatyzacją Portu Handlowego Świnoujście, w styczniu 2007 r., z jego obszarów wydzielono teren o powierzchni nieco ponad 1,5 ha, pod płaski elewator. Umowę z inwestorem, ZT
"Kruszwica", ZMPSiŚ podpisał w listopadzie 2007 r. Opłaty z tytułu dzierżawy gruntów pobierać będzie ZMPSiŚ, natomiast obsługę przeładowczą zapewni Port Handlowy Świnoujście (PHŚ). Inwestor posiada
wszystkie wymagane zgody, zakończył także prace projektowe. Obecnie przygotowywana jest, tzw. inżynieria finansowa inwestycji i szczegółowy harmonogram jej wykonania.
Nic dziwnego, że nowy
właściciel Elewatora "Ewa" w szczecińskim porcie, spółka Glencore Polska z Gdańska, czując oddech konkurencji na karku, zdecydował się na wybudowanie, na zapleczu "Ewy", nowego magazynu do
składowania zbóż i pasz.
Będzie to również magazyn płaski, o trzech komorach składowych, o powierzchni 5 tys. m2 (50 × 100 m), który pomieści tyle samo zboża, co elewator ZT "Kruszwica", w
świnoujskim porcie - 45 tys. t. Na razie uzyskano zgodę na jego budowę w ZMPSiŚ. Będzie on usytuowany na narożniku nabrzeży Niemieckiego i Czeskiego. Magazyn, zgodnie z planami, połączony zostanie
łącznikiem z istniejącym już Elewatorem "Ewa". W drodze negocjacji wyłoniono niedawno projektanta elewatora - została nim spółka projektowa z Gdańska.
ZMPSiŚ planuje rozbudowę terenów, na których
powstanie nowy magazyn zbożowy. Nabrzeże Niemieckie będzie miało charakter postojowy. Wydłużone zostanie nabrzeże Zbożowe i nieco - Czeskie. Wszystkie te zabiegi są związane z przystosowaniem portu
szczecińskiego do obsługi dużych statków typu panamax.
O nowym właścicielu Elewatora "Ewa" wiemy niewiele, bowiem pracownicy nie są upoważnieni do udzielania jakichkolwiek informacji, a prezes
spółki jest aktualnie w USA.
Spółka Glencore Polska należy do koncernu Glencore, międzynarodowego dostawcy m.in. produktów rolnych oraz usług związanych z handlem zbożem, śrutą oraz olejami
roślinnymi. Poza tym, handluje metalami i minerałami oraz nośnikami energetycznymi (ropą, gazem i ich pochodnymi). Zatrudnia ok. 2 tys. osób, w ponad 40 krajach. W Polsce istnieje od 1997 r. Siedzibą
koncernu Glencore International AG, jest szwajcarska miejscowość Baar.
Glencore koncentruje się na rynku zbóż, kukurydzy, ryżu, siemienia oraz nasion oleistych, w tym również do produkcji biopaliw.
Handluje zbożami z UE, Rosji, Ukrainy, Kazachstanu, Argentyny i Australii. W wielu krajach skupuje je bezpośrednio od rolników, dlatego tworzy własne spółki zajmujące się magazynowaniem i przetwarzaniem.
Spółki koncernu w Wielkiej Brytanii, na Węgrzech, w Polsce, Rumunii, Rosji, na Ukrainie i w Kazachstanie mają razem 70 magazynów zbożowych, o łącznej pojemności 3,5 mln t. Pięć z nich jest
usytuowanych w portach morskich lub rzecznych. Ponadto, koncern ma na Ukrainie młyny o przerobie 250 tys. t zboża rocznie. Jest też właścicielem Grupy Moreno w Argentynie, z czterema fabrykami
przetwarzania soi, o przerobie 2 mln t ziarna rocznie, oraz posiada 5 własnych młynów ryżu w Argentynie i Urugwaju, o łącznym przerobie 400 tys. t ziarna rocznie.
Dla koncernu Glencore,
najważniejszymi rynkami zbożowymi są: Afryka Północna, Bliski Wschód i Azja. Marketing na tych rynkach koordynuje biuro w Rotterdamie.