Międzynarodowa Organizacja Morska IMO przyjęła, w maju 1996 r., konwencję o odpowiedzialności i odszkodowaniu za szkodę związaną z przewozem morskim substancji niebezpiecznych i szkodliwych (Hazardous and Noxious Substances - HNS). Jej celem jest zwiększenie ochrany środowiska morskiego. Do tej pory, została podpisana przez Kanadę, Niemcy, Finlandię, Danię, Holandię, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Federację Rosyjską. W Sejmie RP trwają prace nad ratyfikacją tego dokumentu. Konwencja HNS zawiera definicję substancji niebezpiecznych i szkodliwych, jednak nie sposób jej tu przytoczyć, ponieważ ma ona charakter otwarty, tzn. nie wprowadza kompletnego katalogu substancji i w dużej mierze odwołuje się do już istniejących konwencji. Tego typu uregulowanie prawne może budzić wątpliwości, czy uznać określoną substancję za szkodliwą, czy też nie. Z drugiej strony, należy pamiętać, że nadmierna kazuistyka wprowadza sztywne ramy prawne, a tym samym, przy dzisiejszym rozwoju techniki, zamknięty katalog szybko stałby się nieaktualny. Akt ten wprowadza również pojęcie szkody utraty życia lub uszkodzenia ciała, spowodowanej przez substancje niebezpieczne i szkodliwe na pokładzie, lub poza statkiem przewożącym je. Szkodą jest także utrata lub uszkodzenie majątku poza statkiem przewożącym substancje niebezpieczne i szkodliwe; strata lub szkoda spowodowana przez nie w środowisku oraz koszty związane z podjęciem środków zapobiegawczych. Postanowienia Konwencji mają zastosowanie do wszelkich szkód spowodowanych na terytorium państwa-strony, łącznie z jego morzem terytorialnym oraz wyłączną strefą ekonomiczną. Dotyczy również innych szkód, spowodowanych zanieczyszczeniem środowiska naturalnego poza jego terytorium, czy też morzem terytorialnym. Przepisy Konwencji przewidują dwa podmioty zobowiązane do wypłaty odszkodowania. Pierwszym z nich jest właściciel statku. Jego odpowiedzialność uzależniona jest od tonażu jednostki. Drugim podmiotem wypłacającym odszkodowania jest Międzynarodowy Fundusz Substancji Niebezpiecznych i Szkodliwych (Fundusz HSN). Wypłaca on odszkodowanie jedynie w przypadku, gdy właściciel statku nie ponosi odpowiedzialności, lub jest niewypłacalny, a także, gdy odszkodowanie przekracza sumę 100 mln SDR.* Właściciel nie jest odpowiedzialny za szkodę, jeżeli wykaże, że powstała ona na skutek aktów wojennych, nieuniknionych zjawisk natury, lub została spowodowana w wyniku umyślnego działania czy zaniechania osoby trzeciej, załadowcy ładunku lub jakiejkolwiek innej osoby, w przekazaniu informacji dotyczących niebezpiecznego lub szkodliwego charakteru przewożonych substancji. Dotyczy to także aktu któregokolwiek rządu lub innej władzy odpowiedzialnej za utrzymywanie świateł, czy innych pomocniczych środków nawigacyjnych. Konwencja przewiduje obowiązkowe ubezpieczenie właściciela statku od odpowiedzialności za szkody. Dokument potwierdzający ubezpieczenie lub zabezpieczenie finansowe powinien znajdować się na statku, a jego kopia powinna być przekazana władzom prowadzącym rejestr okrętowy. Gdy statek nie jest zarejestrowany w państwie będącym stroną Konwencji, kopia dokumentu musi być przedstawiona władzom kraju wystawiającego lub poświadczającego certyfikat. Składki do Funduszu HNS są wnoszone przez odbiorców ładunków niebezpiecznych i szkodliwych. Posiada on osobowość prawną i może występować jako strona w postępowaniu sądowym. Ma również dysponować aktualnym wykazem osób zobowiązanych do płacenia składek. Na państwie, które podpisało Konwencję, spoczywa obowiązek zawiadamiania Funduszu o nazwiskach i adresach tych osób oraz o danych dotyczących ilości ładunku szkodliwego i niebezpiecznego, za dostarczenie których taka osoba była odpowiedzialna w minionym roku. Ważne jest to, że jeżeli państwo-strona z jakiś względów nie przekaże tych informacji, to w przypadku wypłaty odszkodowania przez Fundusz, będzie ono musiało zwrócić mu całą sumę. Konwencja przewiduje również, że wszelkie dochody Funduszu będą zwolnione z podatków bezpośrednich. Konwencja HSN ma w ten sposób umożliwić współpracę międzynarodową na rzecz ochrony środowiska morskiego przed substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi. Realizacja jej przepisów leży w interesie wszystkich podmiotów związanych z gospodarką morską, turystyką, a także osób zamieszkujących pas nadmorski, bowiem straty i utracone korzyści spowodowane zanieczyszczeniem będą rekompensowane. Ocenia się, że Konwencja nie spowoduje dodatkowych obciążeń polskiego budżetu, ale za to zmienią się obowiązki organów inspekcyjnych administracji morskiej. Najdotkliwiej skutki Konwencji odczują armatorzy, którzy będą zobowiązani zawrzeć odpowiednie umowy ubezpieczenia, a także odbiorcy ładunków szkodliwych i niebezpiecznych, ponieważ to oni będą wpłacać składki na rzecz Funduszu HSN. SDR - Special Drawing Rights to międzynarodowa jednostka rozrachunkowa, umowna jednostka monetarna, mająca charakter pieniądza bezgotówkowego, istniejącego wyłącznie w postaci zapisów księgowych na bankowych rachunkach depozytowych (1 SDR - ok. 0,86 euro lub 0,68 USD).