Województwo pomorskie posiada strukturę produkcji opartą w dużym stopniu na przemysłach morskich. Jednak twórcy
"Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego do 2020 r." jakby o tym zapomnieli. W dokumencie tym kwestie związane z branżą morską zostały potraktowane marginalnie. Stąd też, pojawiła się konieczność
przygotowania suplementu do strategii, opracowanego przez środowisko związane z gospodarką morską. Ma on uświadomić pomorskiemu samorządowi, w jak dużym stopniu pozytywny rozwój województwa zależy od
rozwoju przemysłów morskich, zwłaszcza że generują one znaczną część regionalnego produktu brutto oraz wpływają na regionalny rynek pracy. Są też, jak np. transport morski, przemysł stoczniowy czy
rybołówstwo, bardzo podatne na wahania koniunkturalne i kryzysy gospodarcze. W efekcie, przy braku możliwości przestawienia struktury produkcji i wsparcia dla przemysłów morskich, konkurencyjność regionu
- i co się z tym wiąże -dynamika wzrostu, będą niższe niż na sąsiadujących z nim obszarach lądowych. Jako region o niższej atrakcyjności inwestycyjnej, podlegać może procesowi degradacji ekonomicznej,
społecznej i ekologicznej.
Polityka bardzo szczególna
Skuteczna i efektywna polityka regionalna nie może być realizowana bez określenia jej relacji względem sektora morskiego - i to
niezależnie od tego czy jest on objęty, czy też nie, rządową polityką morską. Województwo pomorskie, analogicznie jak inne regiony nadmorskie Unii Europejskiej, powinno, we własnym interesie, wypracować
założenia tego typu polityki dla regionu przynajmniej do 2013 r. W tym kontekście, powinno też określić własne stanowisko w odniesieniu do strategii morskiej Polski, UE oraz innych regionów europejskich.
Podstawowym założeniem budowy polityki morskiej na szczeblu regionalnym jest wspieranie i promowanie rozwoju poprzez bardziej efektywne i skuteczne wykorzystywanie wszystkich posiadanych zasobów
morskich. Składa się na nie zarówno nadmorskie położenie, jak też posiadany kapitał ludzki i potencjał naukowo-badawczy oraz edukacyjny, a także możliwości, którymi dysponuje sektor morski. Oznacza to, że
polityka morska powinna być traktowana jako szczególny, specyficzny dla tego regionu instrument polityki gospodarczej i społecznej, służący wytwarzaniu wyższej wartości dodanej i tym samym - poprawie
standardu życia mieszkańców.
Cele te muszą tworzyć spójny układ z celami strategicznymi, podporządkowanymi trzem podstawowym priorytetom, ujętym w "Strategii województwa", czyli: konkurencyjności,
spójności i dostępności. Będą one realizowane w ramach kolejnych zintegrowanych programów rozwoju regionalnego, ujętych w Narodowym Programie Rozwoju na lata 2007-2013 i 2014-2020.
Pomorska
strategia morska
W ramach priorytetu "Konkurencyjność", chodzi przede wszystkim o: lepsze warunki dla przedsiębiorczości i innowacji, wysoki poziom edukacji i nauki, rozwój gospodarki
wykorzystującej zasoby specyficzne dla regionu, efektywną sferę publiczną oraz silną pozycję i powiązania obszaru metropolitarnego Trójmiasta w układzie ponadregionalnym, głównie bałtyckim.
Natomiast w
ujęciu priorytetu "Spójność", cele polityki morskiej dotyczą: wzrostu zatrudnienia i mobilności zawodowej, silnego i zintegrowanego społeczeństwa, rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz wzmacniania
subregionalnych ośrodków rozwojowych.
Z kolei w założeniach priorytetu "Dostępność", główne założenia polityki morskiej to: efektywny i bezpieczny system transportowy, poprawa funkcjonowania
systemów infrastruktury technicznej i teleinformacyjnej oraz zachowanie i poprawa stanu środowiska przyrodniczego.
W realizacji tych celów samorząd województwa pełni rolę wyłącznie organizacyjną i
koordynacyjną. Powinien angażować się bezpośrednio w realizację poszczególnych celów polityki morskiej w stopniu zależnym od zakresu swoich uprawnień i kompetencji oraz faktycznych możliwości
ekonomicznych i prawno-organizacyjnych.
Regionalnie i globalnie
Tak jak w przypadku celów strategicznych dla rozwoju województwa, także realizacja polityki morskiej powinna odbywać się w
trzech formach:
- samodzielnej i bezpośredniej realizacji celów w ramach polityki regionalnej, określonej w ramach kolejnych NPR w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego;
- we
współpracy z zainteresowanymi lub wskazanymi partnerami z sektora morskiego oraz instytucjami regulującymi ich działalność, jak też z firmami kooperującymi z tym sektorem;
- inicjowania i wspierania
działań zmierzających do realizacji ustalonych celów polityki morskiej.
Natomiast cele polityki morskiej województwa pomorskiego realizowane powinny być na trzech poziomach zaangażowania samorządu:
- podstawowym, a więc regionalnym, poprzez strategie i programy rozwojowe;
- krajowym, w ramach planów i programów opracowywanych na szczeblu centralnym, typu NPR;
- międzynarodowym, głównie na
poziomie UE, w ramach zintegrowanej polityki morskiej (Zielona i Biała Księga).
W realizacji polityki morskiej regionu zasadnicze znaczenie powinny mieć programy wojewódzkie, w tym programy
operacyjne (regionalne, sektorowe oraz międzynarodowe), które mają służyć pozyskiwaniu środków oraz instrumenty finansowe wspierające realizacje celów. Mają one być oparte przede wszystkim na środkach
unijnych: z funduszy strukturalnych (głównie Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Fundusz Spójności), czy specjalnych funduszy UE (np. związanych z realizacją przyszłej zintegrowanej polityki
morskiej). Ich uzupełnieniem mogą być: środki Maritime Industries Forum (głównie Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Bank Światowy), środki i fundusze krajowe (budżetowe i
samorządowe) oraz kapitał prywatny (krajowy i międzynarodowy).
Ponadto, realizacja morskich celów w wymiarze krajowym wymaga takich przedsięwzięć, jak:
- wspieranie budowy i rozbudowy korytarzy
transportowych o znaczeniu europejskim; eliminacji barier transportowych ograniczających dostęp do regionu i portów morskich;
- wprowadzenie zintegrowanych form zarządzania strefą przybrzeżną;
tworzenia warunków do nowoczesnego rozwoju przemysłów morskich;
- wspieranie inicjatyw i działań zmierzających do tworzenia regionalnych i ponadregionalnych programów turystycznych.
Z kolei w
wymiarze międzynarodowym realizację tych celów powinno wspierać: tworzenie stref przyspieszonego rozwoju wzdłuż korytarzy transportowych:
- dążenie do eliminacji barier transportowych [poprzez
ułatwienie dostępu do regionu);
- promowanie zasady zintegrowanego zarządzania strefą brzegową, w tym dążenie do poprawy stanu bezpieczeństwa środowiska morskiego;
- wspieranie tworzenia programów
turystycznych;
- kreowanie działań sprzyjających rozwojowi innowacji i wzrostu konkurencyjności gospodarki morskiej - poprzez przyciąganie inwestorów międzynarodowych angażujących się w działania na
rzecz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.
Warto zaznaczyć, że szansę na realizację celów polityki morskiej w wymiarze regionalnym, do 2013 r. uzależnione są od możliwości, jakie stworzy polityka
morska na poziomie krajowym oraz międzynarodowym, czyli zintegrowana polityka morska UE. W tych kwestiach głównymi zagrożeniami wydają się być: brak polityki morskiej na obu płaszczyznach lub też ich
niespójność oraz brak skutecznych narzędzi jej realizacji, np. niewystarczająca ilość środków finansowych.
Wydrukuj artykuł
