Korzystając z komputerów w środowisku okrętowym, trzeba pamiętać iż statki pełnomorskie przemieszczają się bez
ograniczeń, a do tego - w obrębie różnych stref klimatycznych. Dlatego producenci komputerów przeznaczonych do pracy na morzu, muszą poddać je "marynizacji", czyli wykonać w wersji zapewniającej
prawidłowe funkcjonowanie na morzu. W procesie tym, komputery przystosowuje się do pracy na jednostce pływającej, poprzez wprowadzenie zmian konstrukcyjnych, podnoszących odporność na oddziaływanie
różnego typu narażeń, charakterystycznych dla środowiska okrętowego.
Przepisy Polskiego Rejestru Statków oraz innych towarzystw klasyfikacyjnych, rozróżniają trzy zasadnicze rodzaje zagrożeń
dotyczących wyposażenia okrętowego:
- narażenia klimatyczne;
- narażenia mechaniczne;
- narażenia elektromagnetyczne.
Kolejnym etapem "marynizacji" jest poddanie komputera próbom
odporności na te narażenia. Jednym z podstawowych standardów określających próby dla wyposażenia morskiego, w tym komputerów, jest międzynarodowa norma IEC 60945.
Większość towarzystw klasyfikacyjnych,
kierując się wymaganiami Międzynarodowego Stowarzyszenia Towarzystw Klasyfikacyjnych (IACS), wydaje specjalne publikacje, określające poszczególne próby odporności. PRS podkreśla, że dla wyposażenia
elektrycznego i elektronicznego wymagane jest przeprowadzenie:
- prób funkcjonalnych, wraz z próbami zaniku i wahań parametrów energii zasilającej;
- prób klimatycznych, obejmujących próby suchego i
wilgotnego gorąca oraz zimna, a także mgły solnej i pleśni;
- prób mechanicznych, składających się z prób wibracji sinusoidalnych oraz przechyłów statycznych i dynamicznych, jak również próby stopni
ochrony obudowy;
- prób kompatybilności elektromagnetycznej, zawierających próby odporności na wyładowania elektrostatyczne i pole elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej, a od kilku lat także
próby emisji zaburzeń promieniowanych i przewodzonych;
- prób elektrycznych: pomiaru rezystancji i wytrzymałości elektrycznej izolacji;
- prób pożarowych: odporności na rozprzestrzenianie płomienia
i badania zapalności materiałów elektroizolacyjnych.
Coraz częściej odstępuje się od prób mgły solnej, pleśni oraz pożarowych, nie można natomiast zrezygnować z prób kompatybilności elektromagnetycznej
oraz prób wibracji sinusoidalnych i przechyłów, jak również prób gorąca.
Odkąd komputery stały się składnikiem systemów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo żeglugi i nawigacji jednostek pływających,
podlegają one również wymaganiom specjalnej normy międzynarodowej IEC BOO92-5O4. Na jej podstawie, PRS opracował polskie wymagania dla systemów komputerowych, jak np.:
- bezpieczeństwo obsługi;
-
zabezpieczenie dostępu;
- zapewnienie modułowości;
- efektywność pracy układów wejścia/wyjścia;
- pewność zasilania;
- odporność na awarie.
"Marynizacją" komputerów PC zajmują się
wyspecjalizowane firmy. Jedną z nich jest brytyjska Mariner Systems UK Limited, legitymująca się świadectwami uznania (Type Approval Certificate) 10 największych towarzystw klasyfikacyjnych (prócz
Rosyjskiego Morskiego Rejestru Statków). Wywarzane i montowane przez nią elementy komputerów wędrują do laboratoriów, gdzie poddawane są próbom i badaniom, zgodnie z programem opracowanym przy
współudziale laboratoriów i zatwierdzonym przez towarzystwa klasyfikacyjne. Po ukończeniu badań, towarzystwo otrzymuje raport z jego wynikami. Jeśli są pozytywne to komputer, monitor lub inne elementy
wyposażenia, otrzymują "świadectwo uznania typu wyrobu", ważne od 3 do 5 lat.
Dodatkowo, każdy element powinien być oznaczony przez producenta charakterystycznym numerem i wymieniony w wydanym
ateście. Elementy te producent nazywa Marines Kits. Tylko tak wyposażone komputery, zainstalowane na statku, są objęte świadectwem uznania i gwarancją producenta.
Wiadomo, że każdy element wyposażenia
w wykonaniu morskim, odpowiedzialny za bezpieczeństwo statku, jest droższy od takiej samej części w wykonaniu lądowym, gdyż w cenie zawierają się koszty "marynizacji" i związanych z tym badań, jak
również certyfikacji.
Na rynku dalekowschodnim stwierdzono przypadki fałszowania elementów ochrony i dokumentów z tym związanych. Montujący takie komputery chcą oszczędzić, choć często sami, w wyniku
tego procederu, tracą. Znane są przypadki niewłaściwego działania na statkach "niemarynizowanych" urządzeń precyzyjnych i elektronicznych, w tym komputerów: niepracujące napędy pamięci, wypadające z
obudów kineskopy itp. Komputery są wszechobecne w systemach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo statku, w tym: energetyczne, nawigacyjne, radiokomunikacyjne, pożarowe i ładunkowe, a przez to mają coraz
większy wpływ na bezpieczeństwo żeglugi. W tej sytuacji, nie można dopuszczać do stosowania urządzeń podrobionych na okrętowe, lub w wykonaniu lądowym - nieodpornych na środowisko.
Wydrukuj artykuł
