3 lipca 2009 roku na zawsze pozostanie w pamięci mieszkańców Reykjaviku jako dzień, w którym o godzinie
15:00 odsłonięto w Muzeum Morskim tablicę upamiętniającą wyczyn polskich żeglarzy akademickich z roku 1959.
Pięćdziesiąt lat temu czterej żeglarze z Jacht Klubu AZS w Szczecinie na niewielkim
jachcie "WITEŹ II", bez silnika, z kilkoma mapami, pokonali niebezpieczne wody Morza Północnego i Atlantyku, sztormy i prądy oraz pełne skał wybrzeża Islandii. Po 25 dniach żeglugi dopłynęli do
wyspy, a następnie szczęśliwie wrócili do Szczecina.
W tym historycznym rejsie "WITEZIEM II" dowodził kapitan Emil Żychiewicz, a załogę stanowili: Ludomir Mączka, Maria Gerlach i Stanisław
Tomaszewski. Jacht pokonał 3.767 mil morskich w ciągu 1.230 godzin żeglugi pod żaglami i był pierwszym polskim jachtem, który dotarł do tej wulkanicznej wyspy, zwanej wyspą mgieł i jednym z nielicznych
na świecie, które pokonały, należy tutaj dodać bez silnika, tą trudną i pionierska trasę.
Ci czterej żeglarze mieli marzenia, które po latach odżyły w formie napisu na tablicy pamiątkowej ...
"Tylko wiatr, marzenia i jacht "WITEŹ II" przywiodły tu pierwszych polskich żeglarzy w roku 1959"... Tablicę ufundował Jacht Klub AZS w Szczecinie i Rotary Club Szczecin, a zaprojektował i wykonał
artysta plastyk Zdzisław Sobierajski, natomiast odlał w brązie Zbigniew Olejnik.
Gospodarzem uroczystości w Muzeum Morskim był jego Dyrektor a jednocześnie Przewodniczący Rady Miasta Reykjavik -
Vilhjalmur Vilhjalmsson. Wicekonsul Polski Michał Gierwatowski rozpoczął uroczystość a następnie zabrała głos Pani Danuta Szostak - Konsul Generalny RP w Islandii. W dalszej części kapitan Maciej
Krzeptowski opowiedział o idei wyprawy, jachcie "WITEŹ II", jego załodze oraz o Wyprawie "ISLANDIA 2009" na jachcie "STARY"
Wyprawa jachtem s/y "STARY" jest zorganizowana przez
działaczy żeglarskich skupionych w Komitecie Społecznym "ZEGLARSKI SZCZECIN" i Jacht Klub AZS w Szczecinie, którzy chcą spopularyzować Szczecin, jako stolicę żeglarstwa południowego Bałtyki i hasło:
"Szczecin - miastem gdzie zaczynają się wielkie wyprawy". Jednym z celów wyprawy, oprócz przypomnienia wyczynu z roku 1959 na jachcie "WITEŹ II" i promocji miasta Szczecina, jest wciągnięcie do
żeglarstwa młodych ludzi ( 32 uczestników rejsu w wieku 14 - 20 lat). Kulminacyjnym punktem uroczystości było odsłonięcie tablicy pamiątkowej, którego dokonali Dyrektor Muzeum oraz kapitan jachtu
"STARY" Maciej Krzeptowski. Obok tablicy, zamontowanej na honorowym miejscu, umiejscowione są dwa duże zdjęcia jachtu "WITEŹ II".
Kapitan wręczył również album wyprawy zawierający zdjęcia
załóg obydwu jachtów, opisy jachtów, a przede wszystkim opis historycznego rejsu s/y "WITEŹ II" i wyprawy s/y "STARY". W albumie znalazły się również zdjęcia Szczecina i cumujących przy Wałach
Chrobrego polskich żaglowców. Wręczył również zdjęcie z roku 1959, na którym jest Ludomir Mączka oraz oficer Kapitanatu Portu Reykjavik - JOHANES ARNOSSON, serdeczny przyjaciel załogi jachtu. Oficjalną
część zakończył toast za przyjaźń między Polakami i Islandczykami i powodzenie Wyprawy "ISLANDIA 2009". Po części oficjalnej rozmowy kuluarowe, pamiątkowe zdjęcie załogi s/y "STARY" z władzami
miasta, przedstawicielami środowisk kultury i nauki, oraz żeglarzami. Dyrektor Muzeum Morskiego osobiście oprowadził gości po Muzeum istniejącym w obecnym miejscu od 1,5 roku. Muzeum jest nowoczesną i
prężną placówką w Reykjaviku.
Na uroczystości, oprócz 16 osobowej załogi jachtu s/y "STARY" obecni byli także: Komandor Yacht Clubu Reykjavik Krystian Skuli Suqurgeirsson, Szef Islandzkiego
Rotary Club Svenin H. Skulasson, przedstawiciele ambasady niemieckiej, brytyjskiej i rosyjskiej, żeglarze oraz liczna Polonia - razem ponad 60 osób. Nie zabrakło również przedstawicieli prasy, radia i
telewizji.
W tym samy dniu rano ( godzina 10:00) wicekonsul Michał Gierwatowski zawiózł załogę s/y "STARY" na cmentarz Fossvogur gdzie złożono kwiaty i oddano hołd marynarzom ze statku
"WIGRY", który w styczniu 1942 roku zatonął w czasie sztormu koło południowego brzegu Islandii. W katastrofie śmierć poniosła prawie cała 27 osobowa załoga. Napis na płycie grobu głosi po islandzku i
po polsku:
"Tu spoczywa załoga polskiego statku "WIGRY", który zatonął w 1942 roku u wybrzeży Islandii. Cześć pamięci tych, którzy zginęli śmiercią marynarza".
Cel wyprawy
"ISLANDIA 2009" został zrealizowany. Rozpocznie się wkrótce rejs powrotny z Islandii do Polski.
Pomyślnych wiatrów!