Z powodu niepewnej sytuacji zakładu obchody 60-lecia Stoczni Szczecińskiej zostały niedawno przełożone na czas, kiedy sytuacja zakładu powinna się już wyjaśnić. Uruchamianie produkcji stoczniowej w Szczecinie w pierwszych powojennych latach także nie było jednak łatwym zadaniem. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 r. tereny, na których wcześniej w Szczecinie była prowadzona produkcja stoczniowa, były mocno zniszczone. Stało się tak przede wszystkim w efekcie alianckich nalotów dywanowych oraz masowej akcji wywożenia wszystkich nadających się do użytku urządzeń, która była prowadzona przez wojska radzieckie. Pierwsze plany odbudowy i rozwoju przemysłu okrętowego w powojennej Polsce w ogóle nie przewidywały uruchomienia budującej pełnomorskie statki stoczni produkcyjnej w Szczecinie. Miała tu działać tylko stocznia remontowa, przewidziana przede wszystkim jako zaplecze dla portu. Kluczowe znaczenie dla od-tworzenia produkcji stoczniowej w Szczecinie miało utworzenie przez ministra przemysłu w czerwcu 1945 r. Zjednoczenia Stoczni Polskich. Jej szczecińska delegatura przejęła stocznię "Gryf" (Greifenwerft), czyli późniejszą Stocznię Rzeczną "Odra". Odbudowa kompletnie zniszczonych zakładów była bardzo utrudniona. Wyspa, na której się znajdowała, po zniszczeniu mostów została odcięta od lądu, a dostęp od strony wody blokowały wraki zatopionych jednostek. Remont stoczni rozpoczął się w lutym 1947 r. Prace mocno zakłóciła powódź, która niedługo potem zalała znaczną część wyspy. Komunikację z lądem zapewniał wyremontowany ponton i łodzie motorowe. Do zakładu podciągnięty też został prąd. Odbudowano w nim halę kadłubową, uruchomiono kuźnię i warsztaty stolarskie. Zgodnie z założeniami stocznia rozpoczęła swoją działalność od remontów. Pierwszym statkiem wciągniętym na jej pochylnię był "Trzygłów" - nieduża jednostka żeglugi śród-lądowej. 29 czerwca 1947 r. odbyło się oficjalne otwarcie "Gryfa". Do końca roku wyremontowała ona jeszcze statek "Aldona", prom linowy, statki rzeczne, łodzie motorowe, barki i jacht. Jeszcze w 1946 r. delegatura ZSP na terenie przejętej w dwóch etapach Stoczni "Odra" (Oderwerke) uruchomiła warsztaty remontowe taboru morskiego. Także tu odbudowa rozpoczęła się od odgruzowania i uporządkowania terenu zakładu. Udało się też naprawić część maszyn wyciągniętych spod gruzów. We wrześniu 1947 do Szczecina przewiezione zostało wyposażenie i 45 pracowników zlikwidowanej stoczni "Trojan" w Gdańsku. Wtedy też zapadła ostateczna decyzja o odbudowie stoczni i ulokowaniu na jej terenie dużego warsztatu remontu statków. Pierwsze zlecenia dotyczyły naprawy niedużych holowników, pogłębiarek i kutrów. Najpóźniej, bo dopiero w styczniu 1947 r, od Rosjan przejęta został dawna stocznia "Vulcan". Na terenie zakładu znajdowały się między innymi dwie półdokowe pochylnie i dobrze zachowane nabrzeża. We wrześniu 1947 r. utworzone zostało przedsiębiorstwo Stocznie Szczecińskie. W jego skład weszła Stocznia "Odra" i Stocznia "Gryf". Najważniejsze wydarzenie, od którego rozpoczęła się produkcyjna działalność stoczni, miało miejsce 24 kwietnia 1948 r. Zwodowany został wtedy kadłub statku roboczo nazwanego "Oliwa", który na pochylni zostawili jeszcze Niemcy. Jego uszkodzenia były na tyle nieduże, że nadawał się do wykończenia. Było to pierwsze wodowanie w polskim przemyśle okrętowym po wojnie, gdyż słynny "Sołdek" został zwodowany dopiero 6 czerwca 1948 r. "Oliwa" została przeholowana do Gdańska, gdzie wyposażyła ją tamtejsza stocznia i pod nową nazwą przez wiele lat pływała pod polską banderą. Formalny początek Stoczni Szczecińskiej to 11 czerwca 1948 r. Minister żeglugi Adam Rapacki wy- dał wtedy zarządzenie o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zjednoczone Stocznie Polskie. Zapisane zostało w nim, że w skład przedsiębiorstwa obok Stoczni Gdańskiej, Północnej i Gdyńskiej wchodzi też Stocznia Szczecińska (dawna "Odra"). W ten sposób zakończył się najbardziej pionierski okres w historii przemysłu stoczniowego, chociaż kolejne lata także przyniosły sporo problemów. ------------------- W tekście wykorzystane zostały informacje z książek (prace zbiorowe) "Stocznia Szczecińska 1948-1998" oraz "Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego".