"Pętla Żuławska - Międzynarodowa Droga Wodna E -70" to projekt turystyczny, który ma być realizowany w obrębie Delty
Wisty i Zalewu Wiślanego. Jego celem jest rewitalizacja szlaków wodnych na Żuławach oraz połączenie obszarów u ujścia Wisły z europejskimi drogami wodnymi. Dzięki temu, szlaki wodne województwa
pomorskiego i warmińsko-mazurskiego mają stać się atrakcyjne dla żeglugi pasażerskiej. Nie będzie to jednak trasa towarowa.
Pętla Żuławska to sieć rzek i kanałów, których wody wpływają do Zalewu
Wiślanego oraz do Morza Bałtyckiego. Tworzy ją przede wszystkim Delta Wisły [odcinek Dolnej Wisły od ujścia Wierzycy wraz z Martwą Wisłą, Wisłą Śmiałą, Motławą, Nogatem, Szkarpawą, Wisłą Królewiecką oraz
Tugą - Wielką Świętą).
Szkarpawa i Wisła Królewiecką, obie połączone z Wisłą, wpływają do Zalewu Wiślanego. Podobnie jak Nogat, który łączy się z Wisłą niedaleko Malborka. Można więc z Zalewu
Wiślanego-Szkarpawa, Nogatem, bądź Wisłą Królewską, dostać się najpierw do Wisły, a tą - na Bałtyk.
Aby szlak ten był w pełni żeglowny i atrakcyjny turystycznie, niezbędne jest przeprowadzenie wielu
inwestycji, zarówno w drogi wodne, jak i w infrastrukturę. Szacuje się więc, że koszt realizacji tego projektu to 41 mln euro, czyli ok. 151 mln zł.
Program obejmuje m.in. stworzenie sieci portów i
przystani, wraz z odpowiednią infrastrukturą (pomosty, nabrzeża, miejsca do wodowania jednostek, z zapleczem sanitarnym i usługowym) czy poprawę żeglowności i bezpieczeństwa szlaków wodnych. Oznacza, to
np. pogłębienie i poszerzenie dróg wodnych o ok. 2-3 m na odcinku co najmniej 40 km oraz budowę, w Przegalinie, mostu zwodzonego. Dochodzi do tego budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury
poprawiającej i zwiększającej dostępność do obiektów i atrakcji turystycznych wokół szlaków wodnych oraz stworzenie sytemu informacji turystycznej.
Dotychczas, w ramach programu, opracowano plan
rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego, system informacji dla turystyki wodnej, obejmujący m.in.: inwentaryzację zaplecza turystycznego, walorów i atrakcji turystycznych, system oznakowania
szlaków wodnych, ze wskazaniem lokalizacji dla tablic informacyjnych czy przewodnik "Pętla Żuławska - po szlakach wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego".
Pełna realizacja inwestycji zaplanowana
jest jednak na lata 2008-2011 i będzie realizowana ze środków unijnego "Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013". Biuro Rozwoju Dróg Wodnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Pomorskiego w Gdańsku, które jest koordynatorem projektu, przygotowuje (wspólnie z samorządem województwa warmińsko-mazurskiego) dokumentację niezbędną do ubiegania się o unijne środki. Następnym etapem
będzie stworzenie studium wykonalności projektu. W sumie, w realizację "Pętli Żuławskiej" zaangażowanych jest 35 partnerów.
Pomysł stworzenia takiego programu zrodził się pod koniec lat 90., na
zlotach żeglarzy. Cechą charakterystyczną Żuław jest bowiem duże nasycenie akwenami wodnymi, z bogactwem budowli hydrotechnicznych, w otoczeniu bardzo interesujących zabytków. Są to np. dwory Mennonitów,
którzy niegdyś zamieszkiwali Żuławy. Szlak wodny umożliwia też zwiedzenie: zamków w Malborku, Gniewie czy Sztumie, zespołu katedralnego w Kwidzynie czy katedry w Pelplinie.
Ponadto, jest to szansa na
rozwój gospodarczy tego terenu. Międzynarodowa droga wodna E-70 będzie przebiegać bowiem przez 2B gmin, w których bezrobocie jest wciąż bardzo wysokie. Mieszka tu ponad 770 tys. ludzi, w tym ponad 40 tys.
jest bez pracy. Powstanie tam szlaków wodnych na europejskim poziomie stworzy nowe miejsca pracy w usługach turystycznych. (Żegluga turystyczna po Żuławach i Delcie Wisły już działa. Latem br. szlakiem
tym pływał statek wycieczkowy Polonez, z 90 osobami na pokładzie. W programie rejsu było m.in. zwiedzanie Malborka i Gniewu).
Na razie, jest to jednak tylko projekt turystyczny. Czy można szlaki
wodne Pętli Żuławskiej wykorzystać także do żeglugi towarowej? Szlaki wodne Delty Wisły w hierarchii połączeń transportowych mają obecnie zaledwie znaczenie lokalne. Wisła, Szkarpawa i Nogat mają II klasę
żeglowności, Martwa Wisła - IVb.
Część szlaków, tj. Wisła, Martwa Wisła, Wisła Królewiecką, Szkarpawa i Nogat jest dostępna dla wszystkich rodzajów statków (barki motorowe, holowniki, zestawy holowane
i pchane, statki techniczne, jednostki patrolowe, statki pasażerskie o długości 70 m i zanurzeniu 1,6 m, jachty, łodzie wiosłowe oraz kajaki). Pozostałe, ze względu na przeszkody na trasie i niewielkie
głębokości koryta, są dostępne tylko dla kajaków. Ponadto, w większości są one niedostępne dla statków towarowych, z powodu niskich mostów czy budowli melioracyjnych. Górne odcinki Motławy, Świętej oraz
Linawy i Kanału Panieńskiego mają głębokość ok. 0,5 m, a na niektórych odcinkach występują przeszkody zmuszające do przenoszenia łodzi lądem.
Dlatego też, zdaniem specjalistów, przy-stosowanie dróg
wodnych Pętli do potrzeb żeglugi towarowej nie jest takie proste i wymagałoby wielomilionowych inwestycji. O ile żeglowność Martwej Wisły i Zalewu Wiślanego jest podobna, o tyle dostanie się statkiem
towarowym na Martwą Wisłę i na Bałtyk, przez Przekop, stanowi już problem. Dochodzi także kwestia udrożnienia Wisły od ujścia na południe Polski; obecnie żegluga na całej trasie nie jest możliwa, choć
pojawił się pomysł, aby wykorzystać rzekę do transportu kontenerów z gdańskiego portu.
------------------------
Międzynarodowa droga wodna E70 -szlak wodny o znaczeniu europejskim - prowadzi od
śluzy Hohensaaten w górę Odry, a dalej Wartą, Notecią, Kanałem Bydgoskim i Brdą do Wisły, następnie 114 km Wisłą w dół, Nogatem, Zalewem Wiślanym do Kaliningradu. Poprzez Zalew Wiślany istnieje naturalne
połączenie tego szlaku z systemem dróg wodnych Europy Wschodniej. Końcowy odcinek tej drogi wodnej na terenie Polski stanowi Pętla Żuławska, którą tworzą Delta Wisły i Zalew
Wiślany.