Jedną z najbardziej morskich organizacji jest bez wątpienia Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej. Skupiając ludzi morza - marynarzy legitymujących się najwyższym dyplomem w swym zawodzie, jest strukturą elitarną, ale posiadającą znaczące i długie tradycje. Niewiele organizacji w kraju może szczycić się korzeniami sięgającymi kilkuset lat wstecz. Formalnie ma co prawda zaledwie 30 lat, ale kapitanowie floty handlowej, której portem macierzystym był Gdańsk, już w XIII w. zrzeszeni byli w organizacji o nazwie Związek Gdańskich Kapitanów Morskich. Różne były koleje jego losu. Zdanych znajdujących się w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Gdańsku wiemy, że była to organizacja, która miała własny statut (najstarszy zachowany pochodzi z 1574 r. są jednak przesłanki wskazujące, że nie był on pierwszym), własną siedzibę oraz że angażowała się w ekonomiczne, społeczne i polityczne życie Gdańska. Związek na przestrzeni dziejów musiał stawić czoło Krzyżakom, a w czasie zaborów - Niemcom, ale mimo to przetrwał aż do 1910 r., po którym nastąpiła 30-letnia przerwa w zorganizowanej działalności kapitanów. W II RR 8 grudnia 1930 r, został utworzony w Gdyni Klub Kapitanów Marynarki Handlowej, który kontynuował działalność swego poprzednika. Pierwszym przewodniczącym był kpt. ż.w. Eustazy Borkowski, chociaż - według innych źródeł - był to kpt. Tadeusz Ziółkowski. Niestety, nie dysponujemy bliższymi informacjami, dotyczącymi działalności klubu. Dokumentację organizacji zniszczyli prawdopodobnie, w czasie wojny, Niemcy. Po niej, nastąpiła, trwająca 37 lat, przerwa. Istniał, co prawda, w latach 1940-1944, w Wielkiej Brytanii, Związek Kapitanów, Oficerów Pokładowych, Maszynowych i Radiotelegrafistów Polskiej Marynarki Handlowej, ale różnorodność zawodowa jego członków, jak i program wskazują, że był to związek zawodowy skupiający wszystkich oficerów floty handlowej, a nie wyłącznie kapitanów. Należy jednak pamiętać, że były to lata wojny i -na owe czasy - takie rozwiązanie było jak najbardziej słuszne. Po wojnie, ze względów doktrynalnych, przez z górą 30 lat, nie było możliwe powołanie do życia organizacji skupiającej tylko kapitanów. Uważano, że będzie to organizacja elitarna i w zasadzie nie wiadomo było, jakim celom miałaby służyć. Dopiero w 1977 r. sytuacja polityczno-społeczna w kraju była już na tyle sprzyjająca, że można było podjąć próbę zarejestrowania niezależnej organizacji - i pierwsza, konkretna inicjatywa w tej sprawie została podjęta. Zebranie założycielskie, przy udziale 34 kapitanów, odbyło się 12 lutego, a 4 dni później organizacja została wpisana do rejestru stowarzyszeń i uzyskała osobowość prawną. Datę tę przyjęto jako dzień założenia Stowarzyszenia. Jest ono dobrowolnym, samorządnym, apolitycznym, ogólnokrajowym zrzeszeniem oficerów-nawigatorów morskich, posiadających dyplom kapitana żeglugi wielkiej. Pierwsze walne zgromadzenie, z obecnością 93 kapitanów, miało miejsce 14 października 1977 r. Przyjęto wówczas statut i wybrano, na 4-letnią kadencję, Radę Stowarzyszenia, Komisję Rewizyjną i Sąd Koleżeński. Postanowiono również, że godłem będzie odznaka funkcji kapitana polskiego statku morskiego. Miniaturę godła członkowie noszą w klapie marynarki. Obecnie oznaką członkostwa jest również złoty sygnet z miniaturową odznaką funkcji kapitana i napisem: "SKŻW - wierni Ojczyźnie i Morzu ". Członkowie kończący 75 lat, noszą plakietkę "Kapitan-Senior". Od grudnia 1994 r. Stowarzyszenie posiada sztandar, na którym widnieje motto: "Wierni Ojczyźnie i Morzu". Stowarzyszenie posiada również, specjalnie wykonany dla niego, okazały dzwon okrętowy. Pierwszym przewodniczącym Rady Stowarzyszenia, wybranym na zebraniu założycielskim, a następnie również na pierwszym walnym zgromadzeniu, był kpt.ż.w. mgr Leszek Górecki, który funkcję tę pełnił również w czasie trzeciej, siódmej i obecnej, ósmej kadencji. Siedzibą Stowarzyszenia jest statek muzeum Dar Pomorza, a kancelaria mieści się w budynku Akademii Morskiej. Stowarzyszenie stale się rozwija. 1 stycznia 2006 r. liczyło 245 członków. W grupie tej znajdują się osoby posiadające liczne zainteresowania i uzdolnienia: jest paru utalentowanych literatów, poetów, wielu zaangażowanych w pracę społeczną, w tym z młodzieżą szkolną. Z grupy kapitanów, którzy po latach dowodzenia statkami postanowili podjąć pracę na lądzie, wywodzi się wielu zdolnych menedżerów, zatrudnianych na eksponowanych stanowiskach, zarówno w kraju, jak i za granicą. Są również osoby kierujące, z powodzeniem, własnymi przedsiębiorstwami z branży morskiej, w tym również i prywatni armatorzy. Jest grupa kapitanów, którzy pracowali, i pracują nadal, na ważnych stanowiskach w szkolnictwie morskim, w nadzorze technicznym i w administracji morskiej. Strukturę organizacyjną Stowarzyszenia, jak i jego program, określa statut. Kapitanowie-założyciele wybrali dość nietypową formę kierowania nim; brak jest normalnie występującego w tego rodzaju organizacjach zarządu. Jest natomiast Rada Stowarzyszenia i jej przewodniczący, który - w imieniu Rady - kieruje organizacją i reprezentuje ją na zewnątrz. Ideą takiego rozwiązania było założenie, ze członkami organizacji są wyłącznie kapitanowie, a więc osoby sobie równe. Przyjęto starą, rzymską dewizę: primus inter pares, czyli pierwszy wśród równych -i nic więcej. Reszta zależy od autorytetu i umiejętności kierowania szczególnym zespołem, składającym się z samych kapitanów. Program organizacji, czyli jej cele, określa statut Stowarzyszenia w którym zawarte są takie sprawy jak: - kultywowanie i propagowanie najlepszych tradycji polskiej bandery; - popularyzacja gospodarki morskiej; - opiniowanie kierunków i metod kształcenia kadr morskich; - udział w rozwiązywaniu problemów techniczno-eksploatacyjnych statków morskich, w aspekcie bezpieczeństwa żeglugi i ochrony środowiska naturalnego; - wymiana doświadczeń między członkami oraz inicjowanie doskonalenia kwalifikacji zawodowych; - występowanie w obronie interesów zawodowych członków; - pomoc członkom w wypadkach losowych. Stowarzyszenie działa aktywnie na rzecz podtrzymywania więzi koleżeńskich, co realizowane jest głównie przez systematyczne spotkania - zwane "wtorkowymi", ponieważ od początku organizowane są we wtorki. Odbywają się na Darze Pomorza, albo Darze Młodzieży. Są to zarazem miejsca spotkań z zapraszanymi osobami, stanowiącymi elitę gospodarki morskiej. Tam również, co roku w grudniu i na wiosnę, organizowane są spotkania, "opłatkowe" i wielkanocne. Dwa razy w roku, wiosną i jesienią, organizowane są dla członków i ich rodzin spotkania w ośrodkach wypoczynkowych nad jeziorami. Stowarzyszenie utrzymuje również kontakty oraz współpracę z urzędami: wojewódzkim, miejskim, morskim, Izbą Morską, Akademią Morską, Duszpasterstwem Ludzi Morza, Centralnym Muzeum Morskim oraz innymi, licznymi organizacjami, społecznymi i gospodarczymi, związanymi z morzem, a zwłaszcza ze Stowarzyszeniem Starszych Mechaników Morskich oraz Towarzystwem Przyjaciół Daru Pomorza, z posłami regionu. Bierze czynny udział w pracach komisji sejmowych. Jesienią br. Stowarzyszenie obchodzić będzie 30 rocznicę założenia.