Rozmowa z Lechem Pieczyńskim, prezesem zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. - Cały szereg przedsięwzięć proekologicznych realizowanych od lat 90. poprawia stan środowiska naturalnego Pomorza Zachodniego. Jak w ten system wpisuje się WFOŚiGW? Jakie wymierne efekty przyniosła jego kilkunastoletnia działalność? - Przez trzynastoletni okres działalności fundusz, w moim głębokim przekonaniu, istotnie przyczynił się do skuteczności proekologicznej polityki państwa realizowanej w województwie. Efekty naszej pomocy są widoczne w zasadzie w każdej gminie regionu. Na początku lat dziewięćdziesiątych w regionie było zaledwie kilka oczyszczalni ścieków odpowiadających wymogom czasu. Obecnie jest ich 124. Dzięki setkom nowoczesnych kotłowni budowanych lub modernizowanych w tym okresie, oddychamy czystszym powietrzem. Mamy pełne prawo twierdzić, że w sferze ochrony środowiska jesteśmy coraz bliżej surowych wymogów, zapisanych w unijnych dyrektywach i Traktacie Akcesyjnym do UE. Skomasowanie inwestycji w nadmorskim pasie województwa stworzyło podstawę do rozwoju turystyki, która to branża staje się coraz bardziej znaczącą w strategii naszego województwa. Tworzenie infrastruktury ochrony środowiska jest oczywistą zasługą władz samorządowych różnych szczebli, natomiast rolą WFOŚiGW było i jest przyjazne i skuteczne finansowe wspieranie takich właśnie przedsięwzięć. Strategicznymi celami funduszy w całym kraju jest bowiem optymalizacja efektów ekologicznych oraz wspieranie wykonania zobowiązań akcesyjnych Polski, związanych z przystąpieniem do Unii. Kilkaset już zrealizowanych przedsięwzięć proekologicznych w województwie zachodniopomorskim potwierdza skuteczność wdrażanej strategii i roli funduszu. Niebawem spełniać będziemy wymogi ochrony wód w regionie. Do 2008 r. winny bowiem być zrealizowane kluczowe inwestycje, a wśród nich program poprawy jakości wody w Szczecinie, realizowany przez ZWiK za rekordową kwotę 288 mln euro z unijną dotacją w wysokości 190 mln euro i 142 mln zł wsparciem naszego funduszu. Ponadto w przygotowaniu do realizacji jest program gospodarki wodno-ściekowej w gminach dorzecza Parsęty, który również będzie dofinansowany ze środków Unii, dotacja na ten cel wynosi do 150 mln euro. Kolejne strategiczne z punktu widzenia rozwoju regionu inwestycje środowiskowe to budowa oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej w gminach zlewni jeziora Miedwie i w dorzeczu Regi oraz budowa infrastruktury ochronnej głównego zbiornika wód podziemnych na wyspie Wolin. Wymienione przedsięwzięcia radykalnie poprawią całokształt gospodarki wodno-ściekowej, zapewniając jej nowoczesny, na poziomie europejskim standard. Większość nakładów może pokryć Fundusz Spójności, inwestorzy w tym celu przygotowują wnioski o dotacje, z pomocą Wojewódzkiego Funduszu. Przy tych zadaniach pomagamy również beneficjentom unijnych dotacji w zapewnieniu niezbędnego wkładu własnego. Bliski do osiągnięcia efekt czystości wód w regionie przysparza mi osobistą satysfakcję, gdyż praktycznie przez całe swoje życie zawodowe dążyłem do jego urzeczywistnienia. Zrównoważony rozwój województwa jest celem całokształtu przedsięwzięć proekologicznych dofinansowywanych przez fundusz. Zgodnie z zapisami strategii działania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie na lata 2005-2008, corocznie do 2008 r. fundusz będzie wspierał przedsięwzięcia realizowane w regionie kwotą 185 mln zł. Oprócz priorytetowej ochrony wód, dofinansowane będą przedsięwzięcia związane z zagospodarowaniem odpadów, planowane wsparcie w tym zakresie wynosi 28 mln zł, zadania służące ochronie atmosfery, na które zaplanowano 52 mln zł, edukacja ekologiczna, ochrona przyrody i monitoring stanu środowiska. Wszystkie te działania poprawią środowisko, w którym żyjemy i żyć będą następne pokolenia. - Niezmiernie istotnym czynnikiem warunkującym właściwe korzystanie ze środowiska jest edukacja ekologiczna społeczeństwa. Jaka jest pańska ocena systemu edukacji w regionie i jakie elementy kształcenia popiera fundusz? - Pomoc finansowa naszego funduszu była i będzie kierowana na projekty regionalne, zgodne z założeniami Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej. Jej celem jest pozytywne oddziaływanie na postawy i zachowania społeczności. Dofinansowywane są przede wszystkim programy edukacyjne sieci ośrodków edukacji ekologicznej. Pomagaliśmy w tworzeniu tych ośrodków. W moim przekonaniu coroczne wsparcie kwotą od 2 do 3 mln zł przyczyniło się do znacznej poprawy w sferze świadomości. Dzisiaj Zachodniopomorskie dysponuje siecią ponad dwudziestu świetnie pracujących ośrodków, realizujących różnorodne, atrakcyjne programy edukacyjne. Pod patronatem marszałka województwa organizujemy kolejne edycje konkursu "Gmina najbardziej ekologiczna", mającego już znakomitą renomę w regionie. W miarę potrzeb będziemy też wspierać wszelkie nowe inicjatywy edukacyjne. Na tę działalność rezerwujemy określone kwoty w corocznych budżetach. - W Zachodniopomorskiem systematycznie poprawia się stan środowiska wodnego, zmniejsza się emisja nieczystości do atmosfery, ale ciągle jeszcze odstajemy na niekorzyść w utylizacji odpadów stałych i odzysku surowców wtórnych. Czy jest szansa na rychłą poprawę tego stanu rzeczy? - Wdrażany od lat efektywny program ochrony wód i powietrza rzeczywiście przyniósł wymierne korzyści, natomiast fundusz w strategii działania uwypukla również problematykę ochrony powierzchni ziemi i zagospodarowania odpadów. Staje się ona w coraz większym stopniu priorytetowa w dalszej działalności funduszu. Główny nacisk kładziemy na ograniczenie powstawania odpadów u źródła, czyli na ograniczenie ilości i szkodliwości powstających odpadów. W ramach działań porządkujących tę dziedzinę, wsparcie finansowe funduszu dotyczy również przedsięwzięć służących zagospodarowaniu osadów pościekowych. Szacujemy, że do 2008 r. zagospodarowanie odpadów wymagać będzie ok. 28 mln zł rocznego dofinansowania z funduszu i taką kwotą zamierzamy je wspierać. Wypracowany przez nas program zakłada dofinansowanie nowych technik i technologii produkcji, opartych na minimalizacji odpadów, wspieranie zadań związanych z kompleksową gospodarką odpadami o zasięgu regionalnym oraz selektywnej zbiórki i przerobu surowców wtórnych i odpadów z uwzględnieniem w maksymalnym stopniu ich recyklingu. Wspieramy budowę składowisk oraz zakładów przetwarzania odpadów przemysłowych i niebezpiecznych. Szczególnie istotnym problemem jest przeciwdziałanie haniebnemu procederowi, szczególnie u nas, w strefie przygranicznej, tj. przemytowi do Polski odpadów. Aby wyeliminować to zjawisko, będziemy dofinansowywać wyposażenie służb granicznych w urządzenia kontrolne, umożliwiające wykrywanie przemytu odpadów na granicy. Ponadto nasze wsparcie finansowe uzyskała Straż Pożarna. Już niedługo zostanie wyposażona w specjalistyczne urządzenia, umożliwiające skuteczne i bezpieczne usuwanie zagrożeń dla środowiska. W najbliższych latach, przy udziale środków unijnych oraz przy naszym wsparciu, planowane jest wybudowanie Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Słajsinie oraz instalacji do przetwarzania odpadów przemysłowych w ZCh Police, ZE Dolnej Odrze, jak również stworzenie systemu utylizacji odpadów ze statków w portach Szczecina i Świnoujścia. Sądzę, że systematyczna realizacja ochrony ziemi przyniesie w niedalekiej perspektywie efekty porównywalne z osiągnięciami programu ochrony wód. - Jakie zadania w br. uzyskają priorytet WFOŚiGW? - Przypomnę, podstawowym zadaniem funduszu jest aktywny udział w wspieraniu przedsięwzięć ochrony środowiska. Priorytetowo traktujemy te zadania, które służą realizacji Traktatu Akcesyjnego i są współfinansowane ze środków unijnych. W 2007 r. największy priorytet otrzymały zadania związane z poprawą czystości wód, a ponadto gospodarka odpadami. Jest to zgodne z największymi potrzebami inwestycyjnymi regionu dla zapewnienia mieszkańcom wysokiej jakości wody pitnej. Kontynuując dotychczasową strategię, fundusz będzie aktywnie wspomagał samorządy lokalne oraz ich związki i stowarzyszenia w staraniach o środki finansowe z unijnych funduszy.