Wypowiedź dr Piotra Lewandowskiego, przewodniczącego Komisji Rozwoju Promocji Współpracy
Międzynarodowej Sejmiku Wojewódzkiego, na temat tworzącej się przyszłej polityki morskiej Unii Europejskiej, który z ramienia samorządu, a także własnej inicjatywy zajmuje się organizacją konferencji w
regionach poświęconych polityce morskiej.
- Morze dla Unii Europejskiej ma ogromne znaczenie. Dwadzieścia państw członkowskich graniczy z morzem i posiada linię brzegową o łącznej długości 325 000
km. Prawie połowa obywateli unijnych krajów żyje w odległości do 50 km od morskiego brzegu. W 100 nadmorskich regionach wypracowuje się ponad 40 proc. unijnego produktu brutto. W przemyśle stoczniowym,
portach, żegludze, rybołówstwie i związanych z nimi branżami pracuje wiele milionów ludzi. Morza europejskie są także ogromnymi złożami surowców naturalnych. Zrównoważony rozwój gospodarki morskiej wymaga
koordynacji współpracy między organami, instytucjami przy tworzeniu programów na poziomie regionalnym, jak i światowym. Prace w tym kierunku zapoczątkowane zostały w 2002 r., kiedy to Komisja Europejska
przedstawiła komunikat "Do strategii w zakresie ochrony i zachowania środowiska morskiego", w którym zaprezentowano zintegrowane podjęcie tematu "morza" w ujęciu politycznym. Jakkolwiek
nadrzędnym celem jest zgodny z konwencją ONZ zakres ochrony ekosystemów morskich, jednakże zawiera on szereg odniesień do sfery gospodarczej i socjalnej. W prace włączył się "Komitet Regionów"
uznając, że regulacje krajowe winny w konstruktywny sposób stworzyć jeden spójny dokument, aby powstały warunki do udzielania pomocy regionom nadmorskim w realizacji i rozwijaniu strategii morskich oraz
zintegrowanego zarządzania strefami przybrzeżnymi. Kolejnym krokiem Komisji Europejskiej było ogłoszenie w 2004 r. dokumentu "Europejska Polityka Morska", na mocy którego ustanowiono komisarza do
spraw morskich w osobie dr Joe Borga oraz zapoczątkowano tworzenie Zielonej Księgi Polityki Morskiej.
Po okresie intensywnych prac, już w marcu 2005 roku Komisja Europejska opublikowała decyzję o
uruchomieniu procesu powstania przyszłej polityki morskiej Unii Europejskiej. We wspólnym oświadczeniu przewodniczącego Jose Manuela Barroso i członka komisji Joe Borga komisja przedstawia powody tej
inicjatywy. W oświadczeniu podkreślono, że "morze" wnosi istotny wkład do ekonomicznych i biologicznych podstaw życia społeczeństw i stanowi ogromny potencjał wzrostu gospodarczego, z którego należy
korzystać w sposób zrównoważony. Zintegrowane podejście polityczne umożliwi optymalne, skuteczne i jednocześnie chroniące środowisko wykorzystanie potencjału różnorodnych działań gospodarczych, unikając
przy tym konfliktów interesów poszczególnych państw członkowskich. Komisja Europejska planuje przedłożenie ostatecznej wersji "Morskiej strategii", która ma mieć charakter dyrektywy, w pierwszej
połowie 2006 roku. Na prośbę przewodniczącego Komisji Europejskiej została powołana grupa zadaniowa do spraw polityki morskiej pod przewodnictwem Joe Borga, w skład której wchodzą komisarze:
wiceprzewodniczący KE Jacques Barrot - transport i Günter Verheugen - przedsiębiorstwa i przemysł oraz komisarze: Stawos Dimas - środowisko, Danuta Huebner - polityka regionalna, Janez Pomocnik - nauka i
badania oraz Andris Pieblags - energia.
Grupa ta otrzymała zadanie opracowania dokumentu w sprawie przyszłej polityki morskiej Wspólnoty, który zostanie poddany obszernemu procesowi konsultacji w
zakresie wszystkich możliwych opcji, tak aby można było dokładnie określić jak mają wyglądać kontury nowej polityki, zanim rozpocznie się proces wypracowania konkretnych propozycji.
Prace nad
powstaniem Zielonej Księgi na temat przyszłej zintegrowanej polityki morskiej Unii Europejskiej mają więc charakter fundamentalny, bowiem dokument ten ma wypracować szansę i ocenić wyzwania, z którymi
Europa będzie konfrontowana w sektorze morskim między innymi z USA, Kanadą, Japonią czy Australią. Dokument ten powinien wskazywać zarówno drogi efektywnego, jak i zrównoważonego korzystania z zasobów
mórz, powinien także zobrazować, jak zabezpieczyć ekonomiczne i ekologiczne bogactwo zasobów mórz stosownie do postanowień z Lizbony i Goeteborga.
Zielona Księga powinna zatem udzielić odpowiedzi na
takie tematy jak: udział europejskiej ekonomiki morskiej w rozwoju i zatrudnieniu; stopień do jakiego wymiar morski jest obecny w sektorowych strategiach europejskich na poziomie krajowym i regionalnym;
sposób zapewnienia komplementarności strategii krajowych, regionalnych i lokalnych; zasięg polityki morskiej pod kątem jej spójności; ramy instytucjonalne, operacyjne i finansowe konieczne do zapewnienia
najodpowiedniejszego zarządzania.
Do prac nad Zieloną Księgą Polityki Morskiej szeroko włącza się Komitet Regionów. Chce on koordynować poszczególne działania w zakresie opiniowania i konsultacji
przygotowywanych dokumentów. Przeprowadzona w Brukseli w lipcu 2005 r. konferencja pt. "Sea Our Future" przybliżyła zgromadzonym przedstawicielom regionów europejskich założenia powstającego
dokumentu. Ważnym wydarzeniem tematycznym była też zorganizowana przez Dutch Maritime Network przy współpracy z Komisją Europejską i grupą zadaniową ds. polityki morskiej, w listopadzie 2005 r.
konferencja w Brukseli. Zostały wtedy przedstawione opinie różnych środowisk, organizacji i instytucji morskich. Blisko dwustu pięćdziesięciu uczestników dyskutowało założenia i pomysły tworzenia Zielonej
Księgi Polityki Morskiej Unii. Obecnie organizowane są konferencje w regionach nadbrzeżnych, poświęcone omówieniu lokalnych postulatów z jednej strony, zaś z drugiej, umacniana jest świadomość społeczna w
sprawach morskich. Zakłada się, że konferencje powinny odbywać się zarówno w regionach posiadających duże porty przemysłowe, jak i tych, w których znajdują się porty mniejsze o charakterze lokalnym.
Wychodząc naprzeciw tej inicjatywie, regiony południowego Bałtyku włączają się w budowanie dokumentu o tak doniosłym znaczeniu. Z mojej inicjatywy regiony: Zachodniopomorski, Pomorski, Meklemburgia,
Szlezwik-Holsztyn połączyły działania poprzez wspólny zespól roboczy, który został utworzony z przedstawicieli parlamentów landów niemieckich i sejmików każdego z regionów. Grupa robocza przedstawi
rezolucję na IV Forum w Kilonii w maju bieżącego roku. W tym celu zostały zorganizowane lokalne dwudniowe konferencje tematyczne w Szczecinie i Rostoku. Na swoim pierwszym spotkaniu, w grudniu 2005 r. w
Szczecinie, grupa robocza wyznaczyła daty tych konferencji oraz zakresy omawianych tematów, także składy poszczególnych delegacji. Na kolejnej konferencji, której nadano tytuł "Promocja świadomości
morskiej społeczeństw" omawiane były tematy dotyczące: bezpieczeństwa i ochrony na morzu; nauki i badań, edukacji i rozwoju zasobów ludzkich; rybołówstwa i eksploatacji zasobów morza. W Rostoku
zajmowano się takimi tematami: ochrona środowiska naturalnego, gospodarka i infrastruktura, porty i transport morski, stocznie, turystyka. W czasie trwania tych konferencji delegaci parlamentów wraz z
zaproszonymi ekspertami opracowali zapisy do rezolucji w omawianych blokach tematycznych. W ten sposób powstanie dokument, który grupa robocza przedstawi na IV Forum Południowego Bałtyku w Kilonii. Z
uwagi na szybki postęp prac nad Zieloną Księgą, ma ona zostać opublikowana 31 maja 2006 r. Wstępny, uzgodniony w Rostoku, tekst rezolucji został w Brukseli wręczony p. Paul Nemitz 20 kwietnia br.
(zastępca grupy Task Force przygotowującej dokument). Ma on zostać dołączony do publikowanej księgi jako materiał do szerokiej oceny oraz jednocześnie zwrócić uwagę autorów europejskiego dokumentu na
problemy charakterystyczne dla południowego Bałtyku, morza w którego obrębie przewiduje się największy wzrost gospodarczy.
Dlatego też zapraszam wszystkich zainteresowanych szeroko pojętą
problematyką morską do intensywnej współpracy przy tworzeniu tego historycznego dokumentu. Polityka morska UE uwzględnia bowiem interesy naszych regionów w takim stopniu, w jakim wypracują ją nasi
przedstawiciele w międzynarodowych organizacjach. Jestem przekonany, że mając wyjątkową okazję uczestniczenia w tworzeniu europejskich standardów polityki morskiej, wykorzystamy tę szansę w naszym
wspólnym interesie.
Wydrukuj artykuł